Deniz tabanı “arşiv” gibi inceleniyor
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin ortaklaşa yürüttüğü projede, Marmara Denizi’nin 20 farklı noktasından deniz tabanı örnekleri alındı. “Ahtapot” adı verilen özel cihazla çıkarılan 40-50 santimetrelik karot örnekleri, laboratuvarlarda milim milim inceleniyor.
Projeyi değerlendiren ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, deniz tabanındaki çökeltilerin adeta bir arşiv işlevi gördüğünü belirterek, “Yaklaşık 70-80 yıl öncesine kadar gidebiliyoruz. Bu sayede Marmara Bölgesi’nin sanayileşme ve nüfus artışının denize nasıl yansıdığını somut verilerle görebileceğiz” dedi.
Metaller ve plastiklerde artış
Yücel, araştırmada ulaştıkları ön bulgulara dikkat çekti. Son dönem tabakalarında kirliliğe neden olan kadmiyum ve çinko gibi ağır metallerin arttığını söyleyen Yücel, plastik kirliliğinin de belirgin şekilde yükseldiğini kaydetti.
Ayrıca organik karbon yoğunluğunun Marmara Denizi’nin üst tabakalarında artış gösterdiğini belirten Yücel, “Böylece sadece plastik değil, pek çok kirletici unsurun tarihsel seyrini ortaya çıkarabileceğiz” diye konuştu.
Türkiye’de bir ilk olacak
Projeyle birlikte deniz tabanına çöken kirleticilerin tarihlendirilmesi sağlanacak. Yücel, bu sayede hangi tarihlerde ne kadar kirliliğin oluştuğunun ve bunun Marmara genelinde nasıl birikim gösterdiğinin hesaplanacağını vurguladı.
“Elde ettiğimiz bilgilerle, Marmara havzasına ne kadar kirlilik girdiğini, bunun ne kadarının dibe çöktüğünü ilk kez net şekilde göreceğiz. Bu, Türkiye’de yapılmış ilk kapsamlı çalışma olacak” ifadelerini kullandı.
Geleceğe ışık tutacak veriler
Araştırma kapsamında oluşturulacak veri tabanı, Marmara Denizi’nde plastik kirliliğinin ve diğer kirletici unsurların geçmişten bugüne nasıl değiştiğini gösterecek.
Bu verilerle farklı senaryolar üzerinden gelecekte kirliliğin hangi boyutlara ulaşabileceği öngörülecek. Yücel, çalışmanın sadece bilimsel değil, aynı zamanda politika yapıcılar için de kritik bir rehber olacağını belirterek, “Elde edeceğimiz bulgular, kirliliği azaltmaya yönelik stratejilerin geliştirilmesinde yol gösterici olacak” dedi.
