Malatya’da Derme Sulama Birliğine bağlı çiftçiler, gereken su hizmetini sağlayamayarak kendilerini mağdur ettiği gerekçesiyle Devlet Su İşlerini (DSİ) protesto etti. Çiftçiler adına konuşan Nevzat Kaya, "Malumunuz, 2025 sulama sezonu olarak belki de hayatımızın en kötü sezonunu geçiriyoruz. Depremle sarsıldık, yerle bir olduk, zirai donla elimizde avucumuzda ne varsa yitirdik. Şimdi ise sulamada yaşadığımız kriz ile çiftçilerimizin ölüm fermanı imzalanmış bulunmaktadır" dedi.
Malatya’da Derme Sulama Birliği’ne bağlı çiftçiler, gereken su hizmetini sağlayamayarak kendilerini mağdur ettiği gerekçesiyle DSİ'yi hizmet binası önünde protesto etti.
Çiftçiler adına konuşan Topsöğüt Mahalle Muhtarı Nevzat Kaya, deprem ve zirai don felaketinin ardından sulamada yaşanan krizin çiftçilerin üretimini bitme noktasına getirdiğini belirtti. Bu yıl "belki de hayatlarının en kötü sezonunu geçirdiklerini" söyleyen Kaya, şöyle konuştu:
"Depremle sarsıldık, yerle bir olduk, zirai donla elimizde avucumuzda ne varsa yitirdik. Şimdi ise sulamada yaşadığımız kriz ile çiftçilerimizin ölüm fermanı imzalanmış bulunmaktadır. Evet, farkındayız, su kıtlığı yaşıyoruz. Bunu görmeden gelmiyoruz. Fakat su kıtlığından öte, suyun idare edilememesi gibi daha büyük bir kriz ile karşı karşıyayız. Sezon başında DSİ’de muhtarların da davet edildiği birkaç toplantı yapıldı. Bu yıl Çat Barajı’nın su toplayamadığı, toprağa bir sulamanın verilip akabinde kurulacak pompalarla ikinci suyun da verileceği söylendi. Bizler de çözüm önerilerimizi o toplantılarda ilettik. Her mahallede sondajların olduğunu, bunların bir kısmının içme suyuna verildiğini, bir kısmının ise arızalı olduğunu, şayet bu arızalar giderilirse ve geçici de olsa içme suyuna verilen sondajların bir kısmı sulamaya yönlendirilirse, çiftçinin sezonu eksik de olsa geçirebileceğini ifade ettik. Bunları not aldılar. Önerilerimizi değerlendirip sulamanın daha verimli yapılabilmesi için çalışacaklarını söylediler. Fakat gelinen süreçte, neredeyse sezon bitmek üzeredir, bu çözüm önerilerimiz için yapılan hiçbir şey yoktur. Her yıl 5-6 kez yapılan sulama bu sezonda sadece bir sulama ile kalınmıştır.
"Alınmayan hizmetin ve suyun bedelini ödemek istemiyoruz"
Üstüne üstlük, verilmeyen suya rağmen çiftçilerimizden sulama ücretlerinin talep edilmesi çiftçilerimizi derinden sarsmıştır. Oysa ki neredeyse temmuz başlarına kadar boşa akan Horata Çayı bölgenin sulama sistemine alınabilseydi ve bu su bir yerlerde depolanabilseydi, tek başına sulama sezonunun büyük oranda tamamlanmasını sağlayabilirdi. Neredeyse elimizin altında olup Derme bölgesinin içinden akıp giden Horata Çayı’ndan maalesef faydalanamadık. Sulama altyapılarımız çok eski ve yıpranmış durumdadır. Sulama Birliğinin sadece bir kepçesi var, o da sürekli arızalı. Arızalı su kanallarımız ve yeraltı su geçişleri doğru dürüst bakım almamıştır ve daha birçok sebep ve sorun ifade edilebilir. Şu an çiftçilerimizin en acil beklentisi, ikinci suyun verilmesi ve talep edilen ücretlerin alınan hizmetle sınırlı tutulmasıdır. Alınmayan hizmetin ve suyun bedelini ödemek istemiyoruz. Su idaresinin daha profesyonel yapılması, hizmetin adil bölüşülmesi ve muhtemel böylesi krizler için bir B planının her zaman olması gerektiğini ifade etmek istiyoruz. Mevcut durumda suyun sevk ve idaresi işler hâlde değildir. Sorumluluğun DSİ’de olduğu bir yapılanmanın acil bir şekilde oluşturulmasını talep ediyoruz."
"Tarımı bitiren DSİ’dir"
Cafana Mahallesi’nde kayısı üreticisi Kurtuluş Köylü, sulama sorunlarının Malatya tarımını çöküşe sürüklediğini ifade ederek, "Tarım bitiyor. Burada da Malatya’da biten tarımı tetikleyen, iyice hızlandıran bir sistem var. Bu da DSİ'dir. Sebebi ise görevine bakmama, liyakatsizlik ve iş bilmezliktir. Çünkü bugün kuraklık varsa, Malatya’da kuraklık yoktur, bu işi bilen bir kişi olarak söylüyorum son iki yılda kullandıkları su bize dört yıl daha yeterdi. Fakat bunlar iş bilmezliklerinden, sırf para gelsin diyerek suyu boşa harcadılar. Bugün de bizler burada susuzlukla baş başa kaldık" diye konuştu.
"Derme ile Battalgazi arasında büyük fark var"
Yaka Mahallesi Muhtarı Abuzer Kaplan ise Battalgazi Sulama Birliği ile Derme Sulama Birliğine ödenen su ücretlerinin farklı olduğunu bildirerek, şunları kaydetti:
"Bir de biliyoruz, kuraklık var. Bu Allah’ın işidir. Kuraklık varsa sen neden vatandaştan para talep ediyorsun? Eğer su tonajlı ise senin adına kaç dönüm tarla var, diyelim ki benim adıma 15 dönüm var, 7 bin lira ödemek zorundasın. Tonajlı ise belki adamın o kadar parası yoktur, 5 lirası varsa o kadar yükle. Ben Battalgazi Sulama Birliğinde öyle yüklüyorum. Ertesi yıl da o kartla sulama yapıyorum. Ama Derme Sulama Birliğinde yüklü karttaki su miktarını o yıl kullanmasan da bitiriyorlar. Ayrıyeten gübre ve destekten gelen paramdan bin 845 lirayı kestiler. Sen ne hakla paramı kesersin, su mu verdin? Gerçekten Derme Sulama Birliğine bağlı yüz çiftçi varsa, yüzü de şikâyetçidir."
"Pompalar arızalı, çare üretmiyorlar"
Argalıoğlu çiftçisi Mahmut Candan da pompaların onarılmadığını belirterek, şunları söyledi:
"Bundan 10 yıl önce bize bir sistem yaptırdılar, kapalı sistem. İki pompayla 6-7 sene depreme kadar biz bu çiftliklerin tamamını suluyorduk. Pompalarımız yerinde duruyor, huylar da duruyor. Biz kendilerine o zaman, 'Bu pompaları faal hale getirin' dedik. 'Kırık olan borularınız var, bunları da tamir edin'. Biz bunlarla sularız. Yani su var, su yok değil. Pompalar yerinde duruyor çünkü. Adamlar bizimle dalga geçtiler. Ben sizi uyarıyorum, diyorum ki bak sizin borularınız arızalı, pompaların 1-3 tanedir, çalışmıyor. 'Benim haberim var, yarın öbür gün suya sıkıştığınız zaman bu pompayı çalıştırın, şu anda yaptırın' dedim. Şimdi bize hiç su vermiyorlar, diyorlar ki 'Paramız yok, biz bu pompaları yapamayız'. Birliğe soruyorum; sen burada niye oturuyorsun, bu pompa arızasını yaptıramıyorsan?"
"Ya birlik kalksın ya DSİ"
Samanköyü çiftçilerinden Cumali Şahin ise, "Bu birlik var, DSİ niye var? İki tane olur mu? Hangisine başvuracağız? Burada ya birlik kalkacak ya da DSİ. Burada 500 kişi çalışıyor. Ne yapıyor bunlar? Bir gün gelip bakmışlar mı? Babam köyde muhtardı, gece mühendisleri, sakaları getiriyor, sulamayı takip ettiriyordu. Bunlar ne yapmaya çalışıyorlar?" dedi.
