Malatya’nın CHP’li Arapgir Belediye Başkanı Haluk Cömertoğlu, bölgede yetişen reyhan bitkisinden 25 çeşit yan ürün üreterek hem yerel kalkınmaya hem de kırsal üretime katkı sağlıyor. Çiftçilere ürün alım garantisi veren Cömertoğlu, reyhan çayıyla başladığı üretim sürecini bugün çaydan kolonyaya, dondurmadan gazoz ve sabuna kadar 25 farklı ürün çeşidine taşımayı başardı.
Arapgir’in endemik bitkisi: Reyhan
Arapgir Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Şafak, reyhanın bölge için önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Arapgir deyince yerelde öncelikle üzüm, siyah köhnü üzüm, reyhan. Yani Arapgir'in çok endemik bitkileri vardır. Bunlardan bir tanesi de reyhandır. Reyhanımız daha önce sadece baharat olarak kullanıldı. Sayın Belediye Başkanımız Haluk Cömertoğlu’nun öncülüğünde şu anda onlarca yan ürün olarak üretiliyor, alım garantili. Yılda dört kere kesime giriyor. Kilo bazlı olarak yaş 30 liradan alıyor. Kuru olduğu zaman 1500’ler civarında. Ama hasadı yapmak zor olan bir şey. Ot olmayacak içinde, sulamasını geciktirmeyeceğiz. Hastalığa açık bir ürün. Aromasıyla, rengiyle, şerbetiyle, çayıyla, sabunuyla, lokumuyla, akla gelen her geçen gün bir sayı artıyor Sayın Belediye Başkanımızın öncülüğünde. Çok tutuluyor, çok güzel. Yani milletin bu reyhanla ilgili çeşitleri almasını, tatmasını, içmesini… Farkını görecekler.”
“Doğal ortamda yaşıyoruz, reyhanı çocuk gibi sahipleniyoruz”
Reyhan üretimi yapan bir köylü ise bitkinin yetiştirme sürecindeki emeği şöyle anlattı:
“Kazancımız olsa da olmasa da güzel bir şey. Doğal ortamda yaşıyoruz. Yetiştirmenin şöyle zorlukları var. Gözünüz sürekli üzerinde olacak. Yıpranmayacak, otunu, kazmasını, suyunu çocuk gibi sahipleneceksin. Buralarda yetişen reyhanın aroması çok farklı. Mideniz ağrıyor, karnının ağrıyor, halsizliğiniz var; kaynat iç çok iyi geliyor. Biz daha çok belediyeye veriyoruz. Şahıslarda gelip alıyor.”
Reyhan aromalı dondurma da üretildi
Hakan ve eşi Meral Poyraz Üye birlikte reyhan aromalı dondurma ürettiklerini belirterek şunları söyledi:
“Reyhanın her şeyi yapılıyor, niye dondurması yapılmasın diye düşündük. Bir deneyelim dedik. Tabii, denedik; bir reçete çıkarmak gerekiyor. Biz de deneme yanılmayla zaman zaman rengi çok açık oldu, zaman zaman çok koyu oldu. Böyle pembe bir rengi aldı ve kıvam önemliydi bizim için aynı zamanda. Biz, eşimle beraber denedik, yaptık. Tabii ki birkaç kere olmadı. Niye dondurma? Niye dondurma derken, bir anda bu yörede olmayan bir şey dondurma. Öyle düşündük. Önceliğimiz bizim keçi sütüydü. Yani saf keçi sütünden dondurma yapmak. Yemeği de seviyoruz, dondurmayı da seviyoruz. İkimiz beraber yapıyoruz. Eşim şerbetini hazırlıyor, ben sütle buluşmasını ve makineden şoklanmasını falan, kıvama gelmesini ben tamamlıyorum.”
“Coğrafi işaretli mor reyhandan 25 ürün”
Ürün satış sorumlusu İsmail Perendurak, reyhan kullanılarak üretilen ürünler hakkında bilgi verdi:
“Mor reyhan bitkimiz, fesleğengillerden olup, 2017 yılında aromatik bitkiler kategorisi içerisinde ilk defa coğrafi işaret belgesi alan bir bitkimiz. Arapgir’de tabii o zamana kadar dedelerimiz, ninelerimiz, büyüklerimiz karın ağrısı, ağız yaraları, iltihaplarda kaynatıp içiriyorlarmış çocuklarımıza, gençlerimize.
Tabii bunu 2017 senesinde Belediye Başkanımız Haluk Cömertoğlu, çok uzun uğraşları sonucunda coğrafi işaret belgesini aldıktan sonra çiftçilere alım garantisi verdi. “Yeter ki siz üretin, biz alalım; bunları da işleyelim, katma değerli ürün hâline getirelim” dedi.
Şu an yaklaşık olarak 25 kalem ürünümüz var. Birinci ürünümüz mor reyhan çayı, kolonya gruplarımız, reyhan gazozu, kraft paketlerde, 30 gram, 50 gram, 80 gram, 120 gram olmak üzere reyhan kuruları, ana ürünümüz reyhan seti, reyhan reçeli, reyhan baharatı. Hepsinin ham maddesi reyhan tohumumuz.”
En meşhur ürünlerinin reyhan şerbeti olduğunu ifade eden Perendurak, bir sürahi şerbetin tarifini şöyle verdi:
Evet, en meşhurumuz: Reyhan şerbetimiz. İçerisinde 5-6 tane karanfil, 1 tane çubuk tarçın, 2 demet reyhan (bir sürahi için söylüyorum), aynı şekilde toz şeker, limon veya limon tuzu. Bunlar kaynatılarak yarım saat kadar bekletiliyor. Yarım saat sonra hocam, tekrar süzülerek tülbent yardımıyla süzülüp bardaklara servis ediyoruz.
Ürünlerimiz tamamen doğal. Çiftçiden alıyoruz. Reyhan fabrikasında bunları işliyoruz, sonra paketliyoruz. E-ticarette, sosyal tesislerimizde, bunun gibi işletmelerimizdeki stantlarda da bu ürünlerimizi satıyoruz. Sağ olsun Başkan Bey’in katkısı, reklamı, yani katma değerli ürün hâline getirmesi. Ar-Ge birimini kurup bu ürünleri geliştirmesiyle şu an dediğimiz gibi 25’e yakın bir katma değerli ürünümüz var. Sağlık için, reyhan için diyoruz.”
