TÜİK’in “Gelir Dağılımı İstatistikleri, 2025” verilerine göre Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde yirmilik kesim toplam gelirin yüzde kırk sekizini alırken, en düşük yüzde yirminin payı yüzde altı virgül dörtte kaldı. Gini katsayısı sınırlı bir gerilemeyle sıfır virgül dört yüz on olarak hesaplandı.
Gelir Dağılımında Tablo Değişmedi
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Gelir Dağılımı İstatistikleri, 2025 sonuçları, gelir eşitsizliğinin yüksek seyrini sürdürdüğünü ortaya koydu. En yüksek gelire sahip yüzde yirmilik grubun toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre sıfır virgül bir puan azalarak yüzde kırk sekiz oldu. En düşük gelire sahip yüzde yirminin payı ise sıfır virgül bir puanlık artışla yüzde altı virgül dört olarak hesaplandı.
Araştırma, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması kapsamında hazırlanırken, iki bin yirmi dört yılı gelirleri esas alındı ve hanehalkı büyüklüğü ile yapısı dikkate alınarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri hesaplandı.
Gini Katsayısı Sınırlı Geriledi
Gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini katsayısı, iki bin yirmi beş yılında bir önceki yıla göre sıfır virgül sıfır sıfır üç puan azalarak sıfır virgül dört yüz on oldu. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı sıfır virgül dört yüz yetmiş üçe, emekli ile dul ve yetim maaşları hariç hesaplandığında ise sıfır virgül dört yüz yirmiye yükseldi. Brüt gelir üzerinden yapılan hesaplamada Gini katsayısı sıfır virgül dört yüz yirmi iki olarak belirlendi.
Zengin ve Yoksul Arasındaki Fark Yedi Katı Aştı
En zengin yüzde yirminin gelirinin en yoksul yüzde yirminin gelirine oranını gösteren P80/P20 oranı, sıfır virgül iki puanlık düşüşle yedi virgül beş oldu. En yüksek yüzde onun gelirinin en düşük yüzde ona oranını gösteren P90/P10 oranı ise on iki virgül dokuz olarak gerçekleşti.
Ortalama Hanehalkı Geliri Altı Yüz Altmış İki Bin Lirayı Aştı
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde yetmiş altı virgül yedi artarak altı yüz altmış iki bin dört yüz on dört lira oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde yetmiş yedi virgül üç artışla üç yüz otuz iki bin sekiz yüz seksen iki lira olarak hesaplandı.
Tek kişilik hanelerde ortalama eşdeğer fert geliri dört yüz on sekiz bin yirmi beş lira ile en yüksek seviyede gerçekleşirken, en düşük ortalama gelir iki yüz altmış dört bin dört yüz on üç lira ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde görüldü.
Gelirin Yarısına Yakını Maaş ve Ücretlerden
Toplam gelir içinde en büyük payı yüzde kırk dokuz virgül yedi ile maaş ve ücret gelirleri aldı. Müteşebbis gelirlerinin payı yüzde on sekiz virgül üç, sosyal transferlerin payı ise yüzde on sekiz virgül iki oldu. Sosyal transferlerin büyük bölümünü ise yüzde seksen dokuz virgül üç oranla emekli ile dul ve yetim aylıkları oluşturdu.
Eğitim Seviyesi Geliri Belirliyor
Eğitim durumuna göre yıllık ortalama esas iş geliri yükseköğretim mezunlarında beş yüz altmış altı bin sekiz yüz otuz dokuz lira olarak hesaplandı. Lise mezunlarında bu rakam üç yüz yetmiş altı bin dokuz yüz otuz iki lira, lise altı eğitimlilerde iki yüz doksan bin üç yüz yirmi üç lira, okul bitirmeyenlerde ise yüz seksen üç bin dokuz yüz lira oldu. En yüksek gelir artışı yüzde seksen üç ile yükseköğretim mezunlarında kaydedildi.
Sektörler Arası Gelir Farkı Derin
Sektörel bazda en yüksek yıllık ortalama esas iş geliri dört yüz yirmi altı bin kırk beş lira ile hizmet sektöründe gerçekleşti. En düşük gelir ise iki yüz otuz yedi bin dört yüz altmış bir lira ile tarım sektöründe görüldü. Bir önceki yıla göre gelir artışının en yüksek olduğu sektör yüzde yetmiş dokuz ile inşaat sektörü oldu.
İşveren ile Yevmiyeli Arasında Uçurum
İşteki duruma göre yıllık ortalama esas iş geliri işverenlerde bir milyon iki yüz dört bin yedi yüz doksan bir lira olarak hesaplandı. Ücretli ve maaşlı çalışanlarda bu tutar üç yüz yetmiş dokuz bin kırk yedi lira, kendi hesabına çalışanlarda üç yüz kırk sekiz bin kırk beş lira, yevmiyelilerde ise yüz seksen altı bin altı yüz seksen iki lira oldu.
Bölgeler Arası Eşitsizlik Dikkat Çekiyor
İBBS ikinci düzey bölgelerine göre en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri dört yüz kırk dokuz bin altı yüz on sekiz lira ile Ankara bölgesinde görüldü. En düşük gelir ise yüz yetmiş iki bin beş yüz elli iki lira ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’yi kapsayan TRB2 bölgesinde kaydedildi. Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge TR71 olurken, en düşük eşitsizlik TRB1 ve TR42 bölgelerinde ölçüldü.
Gelir Gruplarında Hareketlilik Sınırlı
Araştırma sonuçları, gelir grupları arasında geçişin sınırlı kaldığını ortaya koydu. Bir önceki yıl en düşük yüzde onluk gelir grubunda yer alanların yüzde altmış sekiz virgül biri, en yüksek yüzde onluk grupta bulunanların ise yüzde elli sekiz virgül dokuzu konumunu korudu. İki bin yirmi dört yılında işsiz olanların yüzde otuz sekiz virgül yedisi ise iki bin yirmi beş yılında çalışmaya başladı.
