Suriye’de geçiş dönemi lideri Ahmed el-Şara’nın yürüttüğü reformlar uluslararası açılım sağlarken, Alevi bölgelerine saldırılar, Kürtlerin özerklik talepleri ve Dürzi protestoları güvenlik dengesini zorluyor.
Şara’nın reformları ve dış politikadaki dönüşüm
Ocak iki bin yirmi beşten bu yana Suriye’nin geçici liderliğini üstlenen Ahmed el-Şara, yıl boyunca kapsamlı bir reform programı yürüttü. ABD ile ilişkiler güçlendirilirken, Körfez ülkelerinden destek alındı. Eski yönetimin yakın müttefikleri İran ve Rusya ile mesafe açıldı; Batı yaptırımlarının büyük kısmı askıya alındı.
Şubat ayında Avrupa Birliği yaptırımları hafifletti, Ulusal Diyalog Konferansı toplandı. Mart ayında Suriye Demokratik Güçleri’nin devlet kurumlarına entegrasyonu karara bağlandı. Nisan ayında ülke, Dünya Bankası ve IMF toplantılarına yeniden katıldı. Yıl içinde enerji anlaşmaları yapıldı, Birleşmiş Milletler ve Batılı ülkelerle normalleşme adımları atıldı. Ekim ayında savaş sonrası ilk Parlamento seçimleri gerçekleştirildi.
Alevi bölgelerinde kırılgan güvenlik
Esad sonrası bir yılda Alevi topluluklarının bulunduğu bazı bölgelerde şiddet olayları ve saldırılar görüldü. Özellikle Lazkiye ve Tartus çevresindeki Alevi yerleşimlerinin, yerel silahlı gruplar ve radikal unsurlar arasındaki çatışmalarda hedef haline geldiği bildirildi. Birleşmiş Milletler Bağımsız Araştırma Komisyonu, saldırı vakalarını doğrularken bunların sistematik bir kampanya boyutuna ulaşmadığını belirtti.
Geçiş hükümeti, tüm dini ve etnik toplulukların korunmasının “ulusal birlik stratejisinin merkezinde” olduğunu açıkladı.
Kürtlerin özerklik talebi ve artan gerilim
Kuzeydoğuda Kürt yönetimi özerklik talebini sürdürürken, SDG’nin bazı unsurlarıyla merkezi hükümet güçleri arasında dönemsel çatışmalar yaşanıyor. Kontrol noktalarında zaman zaman silahlı gerginlikler meydana geliyor.
Dürzi protestoları ve güneydeki hareketlilik
Ülkenin güneyindeki Dürzi toplulukları ise yer yer bağımsızlık taleplerini dile getiriyor. Geçtiğimiz yaz Süveyda’da yaşanan protestolar silahlı gruplarla güvenlik birimlerini karşı karşıya getirmişti.
İnsani tablo ve geri dönüşler
Birleşmiş Milletler verilerine göre ülkede on altı buçuk milyon kişi insani yardıma ihtiyaç duyuyor. Buna karşın Aralık iki bin yirmi dörtten bu yana bir milyondan fazla mülteci ülkeye döndü; yaklaşık iki milyon kişi iç bölgelerdeki yerleşimlerine geri ulaştı. Yetkililer, geri dönüşlerin ekonomiye olumlu katkı sağladığını belirtiyor.
BM’den destek çağrısı
BM Genel Sekreteri António Guterres, Suriye halkının dayanıklılığına vurgu yaparak uluslararası topluma geçiş sürecine kararlı destek verme çağrısı yaptı. Birleşmiş Milletler Bağımsız Araştırma Komisyonu ise reformların olumlu seyrettiğini ancak güvenlikteki kırılganlığın sürdüğünü açıkladı.
