2025 yılı dünyada savaşlardan diplomatik kırılmalara, yapay zekâ ve uzay alanındaki atılımlardan iklim felaketlerine kadar siyasetin, güvenliğin, ekonominin ve bilimin kesiştiği sarsıcı gelişmelere sahne oldu.
2025 yılı, dünya genelinde siyaset, güvenlik, ekonomi, bilim ve iklim başlıklarında tarihsel nitelikte gelişmelerin yaşandığı bir yıl olarak kayıtlara geçti. Donald Trump’ın ABD Başkanlığı’na geri dönüşü, Orta Doğu’da savaş ve ateşkes süreçleri, yapay zekâda çığır açan gelişmeler, yıkıcı doğal afetler ve küresel ölçekte yükselen toplumsal hareketler yılın ana gündemini oluşturdu. ANKA Haber Ajansı, dünyada 2025 yılına damga vuran gelişmeleri ay ay derledi.
Ocak: Liderlik değişimleri ve felaketlerle başladı
Yılın ilk gününde Polonya, Avrupa Birliği Konseyi dönem başkanlığını devralırken Bulgaristan ve Romanya Schengen Bölgesi’ne tam katılım sağladı. Çin’in Tibet Özerk Bölgesi’nde meydana gelen yedi virgül bir büyüklüğündeki deprem yüzlerce can kaybına yol açtı. ABD’de Donald Trump yemin ederek kırk yedinci başkan oldu; yeni gümrük tarifeleri küresel ticarette sarsıntı yarattı. İrlanda ve İngiltere’yi vuran Éowyn fırtınası son seksen yılın en şiddetlisi olarak kayda geçti. Ayın sonunda Çin merkezli DeepSeek adlı yapay zekâ hamlesi, ABD teknoloji piyasalarında tarihi bir çöküşe neden oldu.
Şubat: Diplomasi, müzik ve silahsızlanma çağrıları
Grammy Ödülleri’nde Beyoncé tarih yazarken Super Bowl’da Philadelphia Eagles şampiyon oldu. ABD ile Rusya arasında Ukrayna savaşı bağlamında dikkat çekici diplomatik temaslar başladı. İmralı’dan yapılan silahsızlanma çağrısı ve ardından gelen ateşkes ilanı, kırk yılı aşkın bir çatışmada kritik bir eşik olarak değerlendirildi. Küresel ölçekte aşırı hava olayları iklim krizinin boyutlarını yeniden gündeme taşıdı.
Mart: Uzay, bilim ve büyük depremler
Özel sektör ilk kez Ay’a başarıyla iniş yaptı. Suriye yönetimi ile SDG arasında imzalanan mutabakat bölgesel dengeleri etkiledi. Oscar gecesine “Anora” damga vurdu. Satürn’ün yüzlerce uydusunun keşfi ve Parkinson araştırmalarındaki ilerlemeler bilim dünyasında ses getirdi. Myanmar’da meydana gelen iki büyük deprem binlerce can aldı.
Nisan: Yapay zekâ ve yaşam arayışı
GPT dört nokta beş modelinin Turing Testi’ni geçmesi, yapay zekâ tarihinde dönüm noktası oldu. K2-18b adlı ötegezegende tespit edilen kimyasal izler, Güneş Sistemi dışındaki yaşam ihtimalini güçlendirdi. ITER projesinde füzyon enerjisi açısından kritik bir eşik aşıldı. Papa Franciscus’un vefatı Katolik dünyasında büyük yankı uyandırdı.
Mayıs: Çatışmalar, seçimler ve bilimsel eşikler
Hindistan ile Pakistan arasında yaşanan kısa süreli ancak sert çatışmalar küresel endişe yarattı. Vatikan’da yapılan konklav sonucunda Papa On Dördüncü Leo seçildi. CERN’de kurşunun altına dönüşümüne dair sinyaller tespit edildi. Nijerya’da sel felaketi yüzlerce can kaybına yol açtı.
Haziran: Savaşın genişlemesi ve küresel protestolar
İsrail ile İran arasında on iki gün süren savaş Orta Doğu’yu sarsarken ABD doğrudan müdahalede bulundu. Los Angeles’ta göç politikalarına karşı kitlesel protestolar düzenlendi. NATO zirvesinde savunma harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde beşine çıkarılması kararlaştırıldı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Ruanda arasında tarihi bir barış anlaşması imzalandı.
Temmuz: Yangınlar, seçimler ve sınır çatışmaları
BRICS Zirvesi Rio de Janeiro’da yapıldı. Portekiz’de orman yangınları rekor alanları kül etti. Tayland ile Kamboçya arasında sınır çatışmaları yaşandı. Japonya’da üst meclis seçimleri iktidarın çoğunluğu kaybetmesiyle sonuçlandı.
Ağustos: Barış anlaşmaları ve diplomatik trafik
Azerbaycan ile Ermenistan arasında Beyaz Saray’da imzalanan barış anlaşması Güney Kafkasya’da yeni bir dönemin kapısını araladı. Washington’da kamu güvenliği acil durumu ilan edildi. Gazze’de resmen kıtlık ilan edildi. Trump ile Putin Alaska’da Ukrayna savaşını görüştü.
Eylül: Filistin tanımaları ve bölgesel gerilimler
Nepal’de Z Kuşağı protestoları hükümeti düşürdü. İsrail’in Doha’ya yönelik saldırısı ve ardından gelen diplomatik tepkiler gündemi sarstı. İngiltere, Fransa, Kanada ve Avustralya Filistin Devleti’ni resmen tanıdı.
Ekim: Ateşkes ve krizler
Gazze’de ateşkes sağlandı. Nobel Barış Ödülü’nün tartışmalı bir isme verilmesi tepki çekti. KKTC’de Cumhurbaşkanlığı seçimini Tufan Erhürman kazandı. Japonya’da Sanae Takaiçi ülkenin ilk kadın başbakanı oldu. Sudan’da iç savaş yeniden alevlendi.
Kasım: Yaptırımlar ve barış planı
Birleşik Krallık, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara’ya yönelik yaptırımları kaldırdı. BMGK, Trump’ın Gazze Barış Planı’nı onayladı. Papa On Dördüncü Leo ilk yurt dışı ziyaretini Türkiye’ye yaptı.
Aralık: Felaketler ve sarsıcı kararlar
Güneydoğu Asya’da sel felaketleri binlerce can aldı. Bulgaristan’da hükümet protestolar sonucu istifa etti. Avustralya’da antisemit saldırı ülke gündemine oturdu. Libya Genelkurmay Başkanı’nı taşıyan uçak Ankara yakınlarında düştü. İsrail, Somaliland’i tanıyan ilk ülke oldu.
