İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Depremzede üniversite öğrencisi Osman Toprak, işletmelerin çeşitli nedenlerle israf olma riski taşıyan ürünlerini elden çıkarmalarını sağlayacak bir dijital pazaryeri uygulaması geliştirdi.
Artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılan üretimin olumsuz etkilerinin azaltılabilmesi için sürdürülebilir üretim ve tüketim alışkanlıklarının teşvik edilmesi, israftan kaçınılması, atığın önlenmesi veya geri dönüştürülmesi önem taşıyor. Atığın atık olmaktan çıkarılıp bir değere dönüşmesini ve israfın ortadan kaldırılmasını sağlayan girişimler çevre kirliliğinin azaltılmasında önemli bir rol oynuyor.
Bu girişimlerden birini hayata geçiren Osman Toprak, doğup büyüdüğü Hatay'da 6 Şubat depremini yaşadı. Depremde yakın akrabalarını kaybederken evleri de hasar gördü. Deprem sonrasında Antalya'ya giden Toprak'ın yolu, 2023 yılının ekim ayında üniversite eğitimi için İstanbul'a düştü. Bilgisayar mühendisliği bölümü öğrencisi Toprak, stok fazlası, raf ömrünün kısalması veya yanlış yönetim nedeniyle işletmelerin kolayca elden çıkardığı ürünlerin değerlendirilmesini sağlayacak "Fırsat Avcısı" adında bir dijital pazaryeri uygulaması geliştirdi.
Haziranda çevrim içi mağazalarda aktif olması hedeflenen platformda başlangıçta gıda ve tekstil ürünleri satışa sunulacak. Ardından elektronik, mobilya gibi farklı ürünlerle ürün yelpazesi genişletilecek. Mobil uygulama üzerinden uygulama ücretsiz indirildikten sonra elektronik posta, cep telefonu ve şifre ile üyelik gerçekleştirilerek platformdan kolayca alışveriş yapılabilecek.
İsrafı önlemek amacıyla hayata geçirdiği girişim hakkında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Toprak, sektör bazında bakıldığında en büyük israfın gıda ve tekstilde meydana geldiğini, Türkiye'de her yıl kişi başına 93 kilogram gıdanın israf edildiğini, dünyada ise her üç gıda ürününden birinin çöpe gittiğini belirtti.
Dünyada yılda ortalama 92 milyon ton tekstil atığı oluştuğunu vurgulayan Toprak, 2050 yılında tekstil atığının karbon bütçesinin yüzde 26'sına denk geleceğinin öngörüldüğünü söyledi.
Toprak, son kullanım tarihleri yaklaşmış gıda ve stok fazlası ya da modası geçmiş tekstil ürünlerinin imha edildiğini, bu sürecin hem maliyetli olduğunu hem de imha sürecinde ortaya çıkan emisyonlar nedeniyle hava kirliliğine neden olarak doğaya zarar verdiğini anlattı.
- "Karbon emisyonunu bir nebze olsun azaltıyoruz"
Özellikle gıda ve tekstil sektöründeki bu atıkları azaltma hedefiyle yola çıktıklarını ifade eden Toprak, israfı önleyen, tüketicilere uygun fiyatlı alışveriş fırsatı sunan ve çevresel sürdürülebilirliği destekleyen yenilikçi bir dijital pazar yeri tasarladıklarını bildirdi.
Toprak, platformun çalışma prensipleri hakkında şu bilgileri paylaştı:
"Stok fazlası, üretim fazlası veya elde kalmış ürünlerin halka makul fiyatlı ulaştırılmasını sağlayan, hem üreticinin memnun olduğu hem de tüketicinin makul fiyatlarla aldığı adil bir pazar yerini sunuyoruz. İsraf edilen ürün, karbon emisyonunu artırıyor ve doğaya zarar veriyor. Hem karbon emisyonunu bir nebze olsun azaltıyoruz hem de tüketicinin ucuz yolla almasını, üreticinin de elinde kalmamasını, bir maddi gelire dönüştürmesini sağlıyoruz. Aslında tüketiciyi ve üreticiyi bağlayan makul fiyatlı bir pazar yeri oluşturuyoruz."
Platform sayesinde yeni bir ürün üretilmeden halihazırda üretilmiş olan ürünün kullanılmasını sağlayarak enerjiden de tasarruf edileceğine dikkati çeken Toprak, platformda tüketicinin, satın aldığı ürünün israf olması halinde ne kadar karbon emisyonuna yol açacağına dair bilgilendirmelere de yer verdiklerini belirtti.
- "Üniversite için İstanbul'a geldiğimde üretim, tüketim çılgınlığını gördüm"
Toprak, girişimin ortaya çıkış hikayesini şöyle anlattı:
"Depremzede bir ailenin, depremzede bir ferdiyim. Bir parça ekmeğin, bir bardak suyun, bir berenin ve bir çorabın ne kadar önemli olduğunu iliklerime kadar hissetmiş biriyim. Üniversite için İstanbul'a geldiğimde üretim, tüketim çılgınlığını gördüm. Bunun sonucunda da aslında israfın olabildiğince fazla olduğunu gördüm. Küçüklükten gelen yazılıma olan ilgimle bunu birleştirerek bir çözüm yolu bulmaya giriştim ve bunu da Fırsat Avcısı dediğimiz startup ile ortaya koyuyoruz. Sıfır Atık Projesi'ni destekleyerek, doğayı korumak ve ülke ekonomisine katkı sağlayarak bir yandan da karbon emisyonunu azaltma yönünde çalışmalar yaparak bu sistemi ortaya çıkardık."
Platformun ara yüzünün herkesin anlayacağı bir sadelikte tasarlandığını söyleyen Toprak, uygulamayı kullanan işletmecilerin ve tüketicilerin israfı önlemeye, değer yaratmaya ve sürdürülebilir bir geleceği inşa etmeye katkıda bulunacağını dile getirdi.
Toprak, 2026'da uygulamaya girecek olan karbon vergisini azaltmak isteyen işletmelere uygulamada yer almaları tavsiyesinde bulundu.
