ABD’de federal hükümet, bütçe konusunda Kongre’de uzlaşma sağlanamaması üzerine resmen kapandı. Başkan Donald Trump liderliğindeki Cumhuriyetçi Parti ile Demokratların bütçe tasarısı üzerinde anlaşamaması, milyonlarca kişiyi etkileyecek bir krizi beraberinde getirdi. Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi (OMB), kapanmayı doğrularken sorumluluğu Demokratlara yükledi.
750 bin federal çalışan ücretsiz izne çıkıyor
Hükümetin kapanmasıyla yaklaşık 750 bin federal çalışanın ücretsiz izne gönderileceği ve bazı kurumlarda işten çıkarmaların gündeme gelebileceği belirtiliyor. Kamu hizmetlerinde ciddi aksamalar yaşanması beklenirken, eğitimden çevre denetimlerine kadar geniş bir alanda faaliyetlerin duracağı öngörülüyor.
Pentagon ve İç Güvenlik Bakanlığı büyük ölçüde etkilenmeyecek. Medicare ve Medicaid gibi sağlık programları sürerken, personel yetersizliği nedeniyle hizmetlerde gecikmeler yaşanabileceği kaydediliyor.
Trump’tan Demokratlara tehdit
Başkan Trump, kapanmanın sorumlusu olarak Demokratları gösterdi. Kapanma istemediklerini savunan Trump, muhalefete yönelik “geri dönüşü olmayan, kötü şeyler” yapacağı tehdidinde bulundu. Demokratların önem verdiği bazı sosyal programların kesilebileceğini söyleyen Trump, “Sevdikleri şeyleri ortadan kaldırmak, çok sayıda insanı dışarıda bırakmak” sözleriyle gerilimi artırdı.
Anlaşmazlığın nedeni: Sağlık sigortası desteği
Demokratlar, Affordable Care Act (Uygun Fiyatlı Sağlık Hizmetleri Yasası) kapsamında milyonlarca kişiye sağlanan sigorta sübvansiyonlarının devam etmesini talep ediyor. Cumhuriyetçiler ise bu isteğe karşı çıkıyor. Sigorta desteğinin sona ermesi halinde primlerde büyük artışların yaşanacağı uyarısı yapılıyor.
Ekonomiye etkileri ağır olabilir
Uzmanlara göre kapanma, sadece kamu hizmetlerini değil ekonomiyi de doğrudan etkileyecek. ABD basını, kapanmanın ülke genelinde “ekonomik maliyet, korku ve karmaşa” yarattığını vurguladı.
Goldman Sachs’ın analizine göre finans piyasaları önceki kapanmalarda sakin kalmış olsa da bu kez farklı bir tablo ortaya çıkabilir. Özellikle hükümetin her ay yayımladığı istihdam raporunun zamanında açıklanmaması ihtimali, piyasalar için belirsizlik yaratıyor.
Federal iş gücünün dörtte biri etkilenecek
Brookings Enstitüsü’ne göre, federal iş gücünün yaklaşık yüzde 25’i kapanmadan doğrudan etkilenecek. Polis, ambulans görevlileri ve hava trafik kontrolörleri gibi “zorunlu” çalışanlar maaş almadan görevlerini sürdürecek. Ancak 2019 tarihli yasa gereği, anlaşmaya varıldığında geriye dönük maaşlarını alacaklar.
ABD’de bütçe çıkmazının ne kadar süreceği belirsizliğini korurken, kapanmanın sosyal ve ekonomik etkilerinin giderek derinleşmesi bekleniyor.