Mehmet Bekaroğlu’ndan Bakan Dönmez’e: Isparta’daki 4 Günlük Elektrik Kesintisinden Hangi Kurumlar Sorumlu

Mehmet Bekaroğlu, Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği soru önergesinde, Isparta ve ilçelerini günlerce elektriksiz bırakan Cengiz&Kolin ortaklığındaki Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. (AEDAŞ) gerekli yatırımları yapmadığı için yüzbinlerce vatandaşın mağdur olduğunu öne sürdü. Özelleştirme ile daha kaliteli elektrik dağıtımının amaçlandığını, ne var ki bunun gerçekleşmediğini belirten Bekaroğlu, özelleştirmelerin iptal edilerek elektrik dağıtım işinin kamulaştırılması gerektiğini vurguladı. Bekaroğlu, “Bu süreçte, öncelikle Isparta özelinde yaşanan ve ileride de Türkiye’nin tüm bölgelerinde yaşanması muhtemel olan işletme hakkının devri suretiyle özelleştirilen elektrik dağıtım faaliyetlerindeki kesinti ve aksamaların nedenlerinin belirlenmesi, sistemik yanlışlık veya eksikliklerin ve sorumlularının tespiti, bunların giderilmesi için gerekli politika değişikliklerinin gözden geçirilmesi gerekli bulunmaktadır” dedi. Mehmet Bekaroğlu, Bakan Dönmez’e şu soruları yöneltti: - “Isparta ve yöresinde gerçekleşen yoğun kar yağışı nedeniyle yaşandığı iddia edilen, kimi mahallerde 72 ila 96 saati bulan elektrik kesintileri ve benzeri durumlardaki elektrik dağıtım faaliyetindeki kesinti ve aksaklıklarına ilişkin olarak ilgili şirketle yapılan işletme hakkının devri sözleşmesinde, hizmetin kesintisiz sunulmasından, aksayan hizmetlerin giderilmesinde hangi kurum ve kuruluşlar sorumlu olarak belirlenmiştir? - Yapılan işletme hakkının devri sözleşmesinde, bu tür durumlarda hizmetin sunumunu yapan Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (AEDAŞ) sorumluluğunun tespiti konusunda herhangi bir düzenleme yer almakta mıdır?  - AEDAŞ’ın bu sorumluluğunu yerine getirememesi/getirmemesi durumunda, bir başka deyişle elektrik dağıtım hizmetinin emre amade olmadığı, yani eksik ve kalitesiz sunulduğu süreler için görevli şirkete uygulanacak herhangi bir yaptırım düzenlemesi/ceza müeyyidesi söz konusu mudur? Şayet böylesi bir düzenleme mevcut ise bu müeyyideleri adı geçen şirket hakkında uygulayacak mısınız? Söz konusu işletme hakkı devir sözleşmelerinin kamuoyu ile paylaşılmasında herhangi bir mahzur var mıdır? Bu durum bir ticari sır kapsamında mı değerlendirilmektedir?  - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın, TEDAŞ’ın ve EPDK’nın bu konuda herhangi bir sorumluluğu bulunmakta mıdır? Varsa anılan kurumlar bu konuda sorumluluklarını yerine getirmiş midir?  - Bu süreçte, söz konusu hizmetin aksaksız ve kesintisiz bir biçimde sunulur hale getirilmesi için herhangi bir kamu kuruluşunun yerine getirdiği bir faaliyet olmuş mudur? Bu faaliyetin maliyeti ilgili işletici kuruluştan tahsil edilecek midir?  - Isparta bölgesinde dağıtım şirketince merkez ve ilçe yerleşim birimleri arasında mevcut hatların kopmasına ve işlevsiz kalması ihtimaline karşın yedek hatların çekim işlemi yapılmış mıdır? Yapılmamışsa bunun nedeni nedir? Bu husus geçmişte TEDAŞ ve EPDK tarafından yapılan denetimlerde kontrol edilmiş ve saptanmış mıdır?   - Isparta bölgesinde elektrik dağıtımındaki aksaklık ve yetersizliklerin izlenmesi için tüm sahaları kontrol eden ve izleyen merkezi bir sistem olan SCADA olarak bilinen otomasyon sisteminin olmadığı veya çalışmadığı bu nedenle mevcut ekiplerin arıza bölgesine sevk edilmesi, koordinesinin büyük ölçüde aksadığı yazılı, sözlü ve görüntülü medyada yer alan bazı haberlerde iddia edilmektedir. Bu iddialar doğru mudur? Bu husus geçmişte TEDAŞ ve EPDK tarafından yapılan denetimlerde kontrol edilmiş ve saptanmış mıdır?  - Yine yazılı, sözlü ve görüntülü medyada Isparta’da elektrik krizine yol açan Cengiz ve Kolin Grubu’na bağlı dağıtım şirketi olan AEDAŞ’ın trafo merkezleri ile nakil hatlarını kapsayan 68 milyon TL’lik bakım işinin ihalesinin kendilerinin yakınlarının ortaklık ve yönetiminde olduğu alt şirketlere verildiği, yoğun kar yağışından sadece 3 gün önce, 30 0cak 2022 tarihinde BEDA Enerji Dağıtım Şirketi ile 16 milyon 674 bin TL’lik ‘birinci seviye bakım’, Hipar Adi Ortaklığı’yla ise 51 milyon 515 bin TL’lik ‘ikinci seviye bakım’ sözleşmesi imzaladığına yönelik iddialar doğru mudur? Bu ihalelerden TEDAŞ, EPDK haberdar mıdır?  - Bu sözleşmeler gereği yapılacak enerji nakil hatları, dağıtım ve trafo merkezlerinde birinci ve ikinci seviye bakım işlerinin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği hangi mekanizma ile kontrol edilecektir? - 2013 sonrası sorumlu olduğu bölgede elektrik dağıtım faaliyetinden sorumlu şirket konumunda bulunan AEDAŞ, elektrik dağıtım tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi için gerekli olan yatırımları yapmış mıdır? Anılan kuruluş söz konusu yatırımları yapmış ise 2014 yılından 2021 yılı sonuna kadar bu amaçla yaptığı ve EPDK tarafından da onaylanan yatırım tutarının yıllar itibarıyla tutarı ne kadardır? Bu yatırımların fiziken gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği EPDK veya TEDAŞ tarafından kontrol edilmiş midir? Bu konuda herhangi bir denetim mekanizması bulunmakta mıdır?  - AEDAŞ’ın gerçekleştirdiği yatırım tutarlarının ne kadarlık bir kısmı hangi mekanizmalarla tüketiciye düzenlenen faturalara yansıtılmıştır? Bu konuda tarafınızca kurulan bir denetim mekanizması var mıdır? Gerekli denetimleri yaptırdınız mı? Bu denetimlerin sonucu nedir?  - Söz konusu kontrol ve onay işleminden sorumlu EPDK ve TEDAŞ yetkililerinin bu konuda düzenledikleri raporlar mevcut mudur? EPDK ve TEDAŞ yetkilileri bu konudaki sorumluklarını tamamen yerine getirmiş midirler? Aksi bir durumda ilgililer hakkında gerekli idari veya cezai soruşturma açtıracak mısınız?  - Isparta merkezinin, bağlı ilçe ve köylerinin yaklaşık olarak 4 gün süre ile elektriksiz kalmasına neden olarak açıklanan yoğun kar yağışı bir bahaneden mi ibarettir? Bu durumun temel sebebi özelleştirme kapsamındaki şirketlerin kamusal denetimden uzak olması mıdır?  - Bu yaşanan olaylarda, ilgili şirket AEDAŞ, TEDAŞ ve EPDK görevlilerinin geçmişe yönelik eylemlerdeki kusur ve ihmallerinin tespiti ve araştırılması amacıyla Bakanlığınıza bağlı denetim birimlerini harekete geçirecek misiniz? Sorumlular hakkında gerekli idari, cezai soruşturma işlemleri yapılacak mıdır?  - Isparta bölgesinde yaşanan elektrik kesintileri ile ilgili olarak dağıtım şirketinin edimlerini yerinde ve zamanında yerine getirmemesi nedeniyle işletme hakkının devir sözleşmesinin iptali mümkün müdür? Bu konuda herhangi bir girişimde bulunacak mısınız?   - Bu yaşanan olaylardan ders çıkararak Türkiye çapında işletme hakkı devir sözleşmesi yapılan elektrik dağıtım şirketlerinin denetim ve gözetimi ile ilgili bir model çalışması yapmayı düşünüyor musunuz?  - Kamuoyunda yer alan bazı bilgilere göre enerji sektöründe üreticilerin ve dağıtıcılarının toplam kredi borcunun 70 milyar doları bulduğu belirtilmektedir. Söz konusu AEDAŞ, genel olarak enerji sektöründeki batık ve geri ödenmeyen kredi olayından etkilenmiş midir? Herhangi mali darboğazı bulunmakta mıdır?  - Söz konusu şirketin kamuya veya bankalara ödemediği herhangi bir borcu veya kredi geri ödemesi bulunmakta mıdır? Veya adı geçen şirketin yeniden yapılandırılan vergi borcu, SGK borcu veya kamu bankalarına kredi borcu bulunmakta mıdır?  - Özelleştirme sonrası bölgede elektrik dağıtımından sorumlu olan Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (AEDAŞ), ekiplerinin yetersizliği ve yeterli bakımın yapılmamasının bu soruna neden olduğu yönündeki iddialar hakkında ne düşünüyorsunuz? AEDAŞ, sorumlu olduğu dağıtım bölgesinde hatları, dağıtım trafo ve direklerini vb. teçhizatı yenilemiş midir? Yeterli bakım ve onarım ekibi hazır bulundurmakta mıdır?  - Söz konusu elektrik kesintisi nedeniyle günlük, sosyal ve ekonomik yaşamda birtakım mağduriyetlere ve zararlara uğrayan vatandaşlarımıza, iş sahiplerine müracaatları halinde herhangi bir tazminat ödemesinde bulunacak mısınız? Söz konusu tazminatlar Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. (AEDAŞ) tarafından mı yoksa Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TEDAŞ, EPDK gibi kamu kuruluşları tarafından mı ödenecektir? İmzalanan sözleşmelerde bu hususlara ilişkin herhangi bir düzenleme yer almakta mıdır?  - Son dönemde elektrik dağıtımında yaşanan ve yurdun diğer bölgelerinde de yaşanması mukadder görülen aksaklıkları dikkate alarak, işletme hakkı devredilen elektrik dağıtım hizmetlerini tekrar kamulaştırmayı düşünür müsünüz?  - Son dönemde Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) toptan olarak şirketlere satış yaptığı elektrik fiyatına yüzde 34 oranında zam gelirken dağıtım şirketlerince ticarethanelerdeki elektriğe yüzde 125, sanayideki elektriğe yüzde 129, meskenlerdeki elektriğe yüzde 127 gibi bir zam yapılmasının nedeni nedir?  - Bu tespit bile elektrik dağıtımının özelleştirilmesinin tüketicilerin ve sanayicilerin aleyhine geliştiğini göstermemekte midir? Bu fiyatlama politikalarını da göz önünde bulundurarak dağıtım şirketlerinin kamulaştırılmasını gündeme getirmeyi düşünmüyor musunuz?  - Son gelişmeler üzerine Isparta’da yaşananlar ve eldeki bilgiler doğrultusunda, Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) özelleştirilmesinden vazgeçecek misiniz?”