ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank’ın “egemen bağışıklık” gerekçesiyle yargılamadan muaf tutulma talebini reddederek, dolandırıcılık ve kara para aklama davasının yeniden görülmesinin önünü açtı.
Halkbank Davasında Yeni Gelişme
ABD Yüksek Mahkemesi, Türkiye’nin kamu bankalarından Halkbank’ın “egemen bağışıklık” talebini reddetti. Bu kararla birlikte, bankaya yöneltilen dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo suçlamalarının Manhattan’daki federal mahkemede yeniden görülmesinin önü açıldı.
Halkbank, devlet kurumlarına tanınan yargı bağışıklığı kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini savunmuş, bu nedenle davanın düşürülmesini talep etmişti. Ancak ABD Yüksek Mahkemesi, bankanın argümanlarını reddederek alt mahkeme kararını onayladı.
Davanın Temeli: İran Yaptırımlarının İhlali
Söz konusu dava, Halkbank’ın İran’a uygulanan ABD yaptırımlarını deldiği iddialarına dayanıyor. ABD’li savcıların iddiasına göre banka, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki bazı aracı kurumlar ve paravan şirketler üzerinden yaklaşık 20 milyar dolarlık kısıtlı fonun gizlice transferine yardımcı oldu.
Ayrıca, İran’ın petrol gelirlerinin altın ve nakit paraya dönüştürülmesine aracılık edildiği, bu işlemlerin yasal görünmesi için sahte gıda sevkiyat belgeleri düzenlendiği öne sürülüyor. Halkbank ise tüm suçlamaları reddediyor ve işlemlerin uluslararası ticaret kuralları çerçevesinde yürütüldüğünü savunuyor.
Diplomatik Gerilim Yaratmıştı
2019 yılında açılan dava, dönemin ABD Başkanı Donald Trump döneminde iki ülke arasında ciddi diplomatik gerginliğe yol açmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, davayı “yasa dışı ve çirkin bir adım” olarak nitelendirmiş; Türkiye, Halkbank’ın devlet kurumu olması nedeniyle ABD’de yargılanamayacağını savunmuştu.
Ancak Yüksek Mahkeme’nin kararı, bu argümanın ABD hukuk sisteminde geçerli görülmediğini ortaya koydu.
Temyiz Süreci ve Hukuki Gerekçeler
Mahkeme, daha önce Halkbank’ın “Yabancı Devletlerin Dokunulmazlığı Yasası (FSIA)” kapsamında koruma talebini reddetmiş ve dosyayı İkinci ABD Temyiz Mahkemesi’ne göndermişti.
Temyiz Mahkemesi ise, örf ve adet hukukunun devletin sahip olduğu ticari kuruluşlara cezai dokunulmazlık sağlamadığı sonucuna varmıştı.
ABD Adalet Bakanlığı da 6 Ağustos’ta Yüksek Mahkeme’ye sunduğu görüşte, “genel hukuk ilkeleri yabancı devlet şirketlerini cezai kovuşturmalardan korumaz” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Dava Manhattan’da Devam Edecek
Yüksek Mahkeme’nin son kararıyla birlikte Halkbank davası yeniden Manhattan’daki federal mahkemede görülecek.
Bu süreçte bankaya yöneltilen suçlamalar yeniden değerlendirilecek ve mahkeme, Halkbank’ın yaptırımları ihlal edip etmediğine ilişkin yeni delilleri inceleyecek.
Davayla ilgili gelişmelerin önümüzdeki haftalarda açıklanması bekleniyor.