Ankara’nın Ulus semtinde yer alan PTT Pul Müzesi, 23 Ekim 2013’ten bu yana ziyaretçilerini ağırlıyor. Osmanlı döneminden Cumhuriyet’in kuruluşuna ve günümüze uzanan iletişim tarihini belgeleyen binlerce posta pulu, müzede ücretsiz olarak sergileniyor.
Müzenin arşivinde, 1864’ten bugüne kadar basılmış tüm Türk pullarının yanı sıra Dünya Posta Birliği (UPU) üyesi ülkelerin posta idarelerinden gelen pullar da yer alıyor. Ziyaretçiler, sadece pulları değil; mektup, telgraf, telefon gibi haberleşme araçlarının tarihi örneklerini de yakından inceleme fırsatı buluyor.
“Pullar, posta tarihimizin evrakları”
PTT Pul Müzesi Müdürü Necati Nurcalı, müzenin açılışının 2013 yılına dayandığını ve arşivlerinde Osmanlı’nın ilk pullarından itibaren tüm dönemleri kapsayan zengin bir koleksiyon bulunduğunu belirtti.
Nurcalı, koleksiyonda yer alan dikkat çekici örneklerden biri olarak Atatürk’ün ölümünün birinci yıl dönümünde basılan sekiz pulluk seriyi gösterdi:
“Bu seride Atatürk’ün ölüm tarihi yanlışlıkla 1880 yazılmış. Bu hata, pulları filatelistler için daha da değerli hale getiriyor. Aynı zamanda bu pullar, dönemin matbaa ve tasarım anlayışını da yansıtıyor.”
Nurcalı ayrıca, PTT’nin 100. yılı anısına 1940’ta tedavüle çıkarılan dört pulluk serinin, postacılığın geçmişten bugüne dönüşümünü gözler önüne serdiğini aktardı:
“Bu seride eski posta tatarı, posta arabaları ve 20. yüzyılın başındaki postacı kıyafetleri yer alıyor. PTT’nin 100 yılda geldiği noktayı bir pul üzerinden okuyabiliyorsunuz.”
“Pul güvenliği için özel iklimlendirme ve koruma sistemi”
Pulların yapısal özellikleri nedeniyle nem, ışık ve ısıya karşı hassas olduğunu belirten Nurcalı, müzede uygulanan koruma yöntemlerine değindi:
“Pullar yapışkanlı materyal oldukları için özel ışıklandırma altında sergileniyor. Arşivlerimiz 7/24 güvenlik kameralarıyla izleniyor ve sürekli iklimlendirme sistemiyle korunuyor. Ankara iklimi nem açısından avantajlı, ancak yine de ultraviyole ışık ve güneşten uzak tutulmaları gerekiyor.”
“Pul kültürünü gelecek nesillere aktarıyoruz”
Müze çalışanı Çiğdem Şimşek Saygı, pulların sadece bir koleksiyon nesnesi değil, aynı zamanda bir ülkenin tarihini anlatan kültürel belgeler olduğunu söyledi.
“Bir ülkenin pullarına baktığınızda, o ülkenin tarihini, kültürünü, sanatını, hatta ekonomisini görebilirsiniz. Biz yeni nesillere bu bilinci kazandırmaya çalışıyoruz.”
Saygı, müzede çocuklara özel “Çocuk Pulları Salonu” bulunduğunu ve özellikle okul gruplarının yoğun ilgi gösterdiğini belirtti.
“2024 yılında 100 bini aşkın ziyaretçimiz oldu. Çocuklar için özel etkinlikler düzenliyoruz. Cumhuriyet’in 100. yılına özel pul serimiz, son dönemin en çok ilgi gören eserlerinden biri.”
“Pulları geleceğe taşımak, tarihe sahip çıkmaktır”
Saygı, PTT’nin 185. kuruluş yıl dönümünü hatırlatarak sözlerini şöyle tamamladı:
“PTT’de çalışmak, bir anlamda tarihe tanıklık etmek demek. Pulları sadece korumakla kalmıyor, onları geleceğe aktarıyoruz. Bir pul koleksiyoncusu yeniden yetişebiliyorsa, bizim emeklerimiz karşılığını buluyor demektir.”