Irak Parlamentosu, Şii milis gücü Haşdi Şabi’ye kurumsal bir statü kazandıracak yasa tasarısını oylamaya hazırlanırken, ABD yönetimi, “İran’ın etkisini artıracağı” gerekçesiyle yasa tasarısı hakkında Bağdat’ı uyardı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve Sünni partilerin de mecliste görüşmelerini boykot ettiği tasarı, bu yaz yapılacak meclis oturumlarının gündemine alınmadı.
Irak medyasında ‘Haşdi Şabi yasa tasarısı’ olarak anılan yasa, şu anda Irak silahlı kuvvetlerine bağlı ama yarı özerk statüde faaliyet gösteren bu Şii silahlı gücün tamamen ayrı bir güvenlik kurumu haline gelmesini amaçlıyor. Tasarıya göre, Haşdi Şabi, Savunma ve İçişleri bakanlıklarına bağlı olmadan doğrudan başbakana bağlanacak. Haşdi Şabi, kendi Genelkurmay Başkanlığı, operasyonel komutanlıkları ve eğitim akademisiyle donatılacak.
Tasarı, 2016’da DEAŞ’a karşı savaş döneminde kabul edilen mevcut yasayı yürürlükten kaldırıyor ve Haşdi Şabi’ye daha geniş operasyonel, idari ve bütçesel bağımsızlık tanıyor.
Mecliste ikinci okuma tamamlandı, ancak son aşama bu yazın gündemine alınmadı
Tasarının ikinci okuması 16 Temmuz 2025’te beklenmedik bir şekilde meclis gündemine alındı. Irak Parlamentosu’nda tasarılar oylama ve kabul sürecine gelene kadar, yasa tasarısının genel hatlarıyla meclise sunulduğu ve tasarının madde madde okunup tartışıldığı, değişiklik tekliflerinin gündeme geldiği bir kaç okuma sürecinden geçiyor.
Oturuma başkanlık eden Meclis Başkanvekili Muhsin Mendelavi, ikinci okuma sırasında yasa maddelerini okurken Kürt ve Sünni milletvekilleri, "gizli gündem değişikliği" gerekçesiyle oturumu terk etti.
Mecliste kalan Şii milletvekilleri ise, yasayı bu yasama döneminde yasayı geçirme konusunda kararlı olduklarını vurguladı. Ancak oylama tarihi netleşmezken, yasa bu yazın meclis gündemine alınmadı.
ABD’den açık uyarı: İran ve terör gruplarına alan açılıyor
ABD’nin Bağdat Maslahatgüzarı Steven Fagin, geçen hafta Meclis Başkanvekili Mendelavi ile yaptığı görüşmede, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun daha önce Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’ye ilettiği mesajı yineledi. Irak medyasına göre Fagin Mendelavi’ye “Bu yasanın, İran’ın nüfuzunu kurumsallaştıracağını ve terörist grupları güçlendireceğini” söyledi.
Washington, tasarının geçmesinin İran’a yakın milisleri devlet içinde meşrulaştıracağı ve ABD karşıtı yapılarla mücadeleyi zorlaştıracağı görüşünde. ABD'li yetkililer ayrıca, bu tür bir yapılanmanın Irak’ın egemenliğini tehdit edeceği ve anayasanın “silah sadece devlette olur” ilkesini ihlal edeceği uyarısında bulunuyor.
Haşdi Şabi’nin kurumsallaşması sadece Irak iç siyaseti açısından değil, bölgesel denklem açısından da kritik bir eşik olarak görülüyor. Irak medyasında yer alan değerlendirmelerde İran’a yakın silahlı yapıların resmi statü kazanmasının, Irak’ın gelecekteki yönünü belirleyebilecek nitelikte olduğu ifade ediliyor. ABD'nin ve Erbil’in karşı çıkışı, bu adımın kısa vadede atılmasını güçleştirecek birer faktör olarak değerlendiriliyor.
Yasa tasarısının yeniden meclis gündemine alınıp alınmayacağı veya ne zaman alınacağı, Irak’ın bu güvenlik yapısı içerisinde nasıl işleyişle uygulamaya konulacağı belirsizliğini koruyor.