Bina Yıkım Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi: Tehlikeli Kimyasallar Uzaklaştırılmadan Yıkım Başlamayacak

Binalardaki yıkım faaliyetlerinin çevre ve insan sağlığı ile güvenliğine zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, bugün Resmi Gazete’de yayınlandı. Yönetmelik, yapı ruhsatına tabi olan bina türü yapılar ile bunların yapısal güvenliğini etkileyen istinat benzeri diğer yapıların yıkımına dair iş ve işlemleri düzenliyor. Yönetmelik, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamında, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında resen, İmar Kanunu kapsamında ruhsata aykırılık nedeniyle kısmen ve ilgili idare tarafından kanun kapsamında yapılacak yıkımları kapsıyor. Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve deniz kirliliğinin önlenmesi amacıyla yapılacak yıkımlar da bu yönetmelik kapsamında uygulanacak. YIKIM RUHSATI DÜZENLENECEK Yönetmeliğe göre; yıkım faaliyetlerinde, insan sağlığını, can ve mal güvenliğini ve çevreyi korumak esas olacak. Yıkımlar için ilgili idarece yıkım ruhsatı düzenlenecek. Yönetmelik kapsamındaki binaların yıkılmasına ilişkin bilimsel sorumluluk, inşaat mühendisi tarafından üstlenilecek ancak bina yüksekliği 21,50 metreden az olan binaların yıkımlarında bu aranmayacak. Patlayıcılarla yapılan yıkımlar ile ikiden fazla bodrum katı olan her türlü binanın yıkımında fenni mesuliyetin üstlenilmesi ise zorunlu tutuluyor. TEHLİKELİ KİMYASALLAR UZAKLAŞTIRILACAK Asbest ve benzeri tehlikeli kimyasal içeren imalatlar sökülüp uzaklaştırılmadan ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne göre seçici yıkım yapılmadan ana yıkıma geçilemeyecek. Binaların, ‘yapı müteahhidi’ olarak uygun yetki belgesine sahip bir müteahhidin sorumluluğu altında yıkılması zorunlu olacak. Yıkımda şantiye şefi bulundurulacak. Sorumlu inşaat mühendisi, şantiye şefliği görevini üstlenebilir ve çevre yönetimi hizmeti yeterlik belgesine haiz olması halinde atık yönetim planını hazırlayabilecek. AFETLERDE KURTARMA ÇALIŞMASI BİTMEDEN YIKIM BAŞLAMAYACAK Herhangi bir kültür veya tabiat varlığının etkileşim ve geçiş sahası içinde yer alan bir yapının yıkımında, yıkım ruhsatı düzenlenmesinden önce ilgisine göre Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu veya Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu’ndan uygun görüş alınacak. Yıkım işleminin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olduğunun, can ve mal emniyetini tehdit ettiğinin tespit edilmesi halinde idari para cezası uygulanacak. Afet ve acil durumlarda binalarda yıkım işlemine, Türkiye Afet Müdahale Planı çerçevesinde arama ve kurtarma çalışması tamamlandıktan sonra başlanacak. YIKIM PLANINI İNŞAAT MÜHENDİSİ HAZIRLAYACAK Yıkımdan önce hangi yıkım yönteminin kullanılacağı, yapıda ve yapı çevresinde etkilenebilecek diğer yapı, altyapı, tesisat, trafik ve insanların hangi tedbirlerle güvenliklerinin sağlanacağı, yapının malzeme ve varsa hasar özellikleri ile taşıyıcı sistemi, taşıma gücü imkânları ile tüm risk unsurları incelenip tespit edilerek, Yapıların Tam ve Kısmi Yıkımı İçin Uygulama Kuralları Standardı'na uygun şekilde yıkım planı hazırlanacak. Yıkım planı, müteahhit tarafından sorumlu inşaat mühendisine yaptırılacak. İnşaat Mühendisi olması halinde müteahhit kendisi de yıkım planını hazırlayabilecek. Çevre mühendisi tarafından hazırlanan atık yönetim planı ve toz emisyonunun kontrolü için alınması gereken önlemler ile üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip kişilerce düzenlenecek patlatma ile yapılacak yıkım faaliyetlerine ilişkin akustik rapor, yıkım planına eklenecek. PATLATMALI YIKIMLARDA PATLATMA RAPORU DA EKLENECEK Patlatmalı yıkımlarda yıkım planına ayrıca inşaat, maden, çevre, jeoloji ve jeofizik mühendislerinden patlatma teknik ve uygulamalarına ilişkin yüksek lisans veya üniversitelerin sertifika programına haiz olanlarca hazırlanacak patlatma yöntemini/planını içeren rapor da eklenecek. Patlatmalı yıkım işlerine bu personel de refakat edecek. Yapı sahibi, yıkılacak yapıya ilişkin kendisinde bulunan bilgi ve belgeleri sorumlu inşaat mühendisine bildirmekle yükümlü olacak. Yıkım sebebiyle komşu yapılarda, zeminde veya altyapıda hasar oluşması ihtimalinin bulunduğu durumlarda, yıkım planına ek olarak, sorumlu inşaat mühendisi tarafından mevcut durumun tespitini içeren teknik rapor düzenlenecek. BİNANIN PROJESİ YIKIM PLANINA EKLENECEK Yıkılacak olan yapıya bitişik bina olması halinde gerekli tedbirler alınmadan bitişik binanın temel kotundan daha alt kotlarda yıkım yapılamayacak. Yıkılacak binanın varsa mimari ve/veya statik projeleri yıkım planına eklenecek. Söz konusu projelerin temin edilememesi halinde yapının rölevesi hazırlanacak. Yapıların kısmen veya tamamen planlı bir şekilde yıkım işlemleri için başvuru üzerine ilgili idarece yıkım ruhsatı düzenlenecek. Yıkım ruhsatında yapı sahibinin, müteahhidin, yıkıma eşlik eden ve sorumlu olan inşaat mühendisinin ve şantiye şefinin imzalarının alınması zorunlu olacak. Yapı sahipleri veya kanuni vekilleri, maliklerinin tamamının muvafakatlerini, yapının tahliye edilmiş olduğuna dair düzenlenen belgeyi, yıkılacak yapıda elektrik, su, doğalgaz ve telefon gibi hizmetlerinin kapatıldığına dair ilgili kuruluşlardan alınmış belgeler ile müteahhit tarafından sorumlu inşaat mühendisi ve şantiye şefi ile yapılan iş sözleşmelerini idareye vermekle yükümlü olacak. 6 METRE ALTINDAKİ YAPILAR İÇİN YIKIM PLANI ARANMAYACAK Bodrum katı dışında en çok bir katlı, bina yüksekliği 6 metreyi ve yapı inşaat alanı 250 metrekareyi geçmeyen müstakil ve ayrık nizam yapıların yıkımı ile bir binada toplam alanı 250 metrekareyi ve kat inşaat alanının yüzde 10’unu aşmayan kısmi yıkımlarda yıkım planı aranmayacak. Yıkım planı eki, atık yönetim planında belirtilen atık türleri ve bunlara dair atık kodu ve atık miktarı bilgileri yıkım ruhsatına işlenecek. Müteahhit, yıkım faaliyetlerine başlamadan önce güvenlik ve çevre koruma tedbirlerini almak suretiyle yıkım şantiyesini kurmak zorunda olacak. Yıkım şantiyesinde yangın riskine karşı önlem alınacak, acil tıbbî yardım donanımı hazır halde bulundurulacak, çalışanlar için güvenilir ve etkili bir haberleşme sistemi oluşturulacak. PLANA AYKIRI DURUMLARI İNŞAAT MÜHENDİSİ İDAREYE BİLDİRECEK Müteahhit, yıkım faaliyetine başlamadan önce, yıkım esnasında ve yıkım sonrasında, yıkımda çalışanlar ve üçüncü şahıslar için ilgili mevzuatında öngörülen güvenlik tedbirleri ile çevre koruma tedbirlerini almakla yükümlü olacak. Bilimsel sorumlu, yıkım işlerinin yıkım ruhsatına ve yıkım planına aykırı olarak yürütülmesi halinde durumu derhal ilgili idareye bildirecek. İlgili idarece, yıkım şantiyesindeki faaliyetlerin bu yönetmelik hükümlerine veya yıkım ruhsatına ve eki yıkım planına aykırı şekilde yapıldığının tespiti hâlinde yapı güvenli bir seviyeye getirtilerek yıkım faaliyeti derhal durdurulacak. YIKIMDAN ÜÇ GÜN ÖNCE KOMŞU PARSELLERE BİLGİLENDİRME YAPILACAK Aykırılığın giderildiğinin ilgili idarece tespiti halinde yıkımın devamına izin verilecek. İlgili idarelerce durdurulan yapılarda durdurma süresi, ruhsat süresine ilave edilecek. Yıkıma başlanmadan en az üç gün önce, yıkım yapılacak parsele komşu parsellerdeki yapılara, ilgili idaresince gerekli duyuru ve uyarılar yapılacak. Emniyet şartlarının sağlanması ve toz emisyonunun azaltılması amacıyla yıkım yapılacak binaların dış cephesi örtü malzemesi ile kaplanarak çevre hem hava şokuna hem de parça tesirine karşı koruma altına alınacak. Yıkım faaliyetinin her safhasında Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuata uyulması ve yıkım faaliyetinde görev alanların ilgili mevzuata uygun olarak kişisel koruyucu donanım kullanması zorunlu olacak.