Hasankeyf’te sürdürülen arkeolojik kazılarda, tarihi Büyük Saray yapısı ortaya çıkarılıyor. 12 bin yıllık geçmişe sahip bölgede İslam öncesi buluntular da bekleniyor.
Hasankeyf Kalesi’nde Kazılar Sürüyor: Hedef, Büyük Saray’ı Tamamen Ortaya Çıkarmak
İnsanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Hasankeyf’te, Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zekai Erdal başkanlığında yürütülen kazılar bu yıl da devam ediyor.
Temmuz ayında başlayan çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında gerçekleştiriliyor. 30 kişilik uzman bir ekiple sürdürülen kazıların bu yılki odağı, Hasankeyf Kalesi içindeki Büyük Saray yapısı.
Büyük Saray’ın Gizemi: Roma Garnizonu mu, Artuklu Sarayı mı?
Doç. Dr. Zekai Erdal, sarayın tarihiyle ilgili net bir bilgi olmamakla birlikte, mimari izlerin Roma dönemine kadar uzanabileceğine dikkat çekti:
“Büyük Saray’ın üzerindeki taş işaretleri ile Hasankeyf Köprüsü’ndeki taş işaretleri arasında benzerlik var. Bu durum, yapının Roma döneminde askeri garnizon olarak inşa edilmiş olabileceğini düşündürüyor. Daha sonra Artuklular döneminde saray işlevi kazandığına dair kaynaklar mevcut.”
Kazılarda hedeflenen en büyük adım, sarayın tamamen açığa çıkarılarak restorasyon ve konservasyon çalışmalarına hazır hale getirilmesi.
Yüzeyin Altındaki Katmanlar: Mezarlık, Moloz ve Tarih
Kazı başkanı Erdal, yapının tarih içinde çeşitli işlevler gördüğünü, bilinmeyen bir dönemde kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Ardından yapının üzerinin toprak ve molozla kaplandığını, üzerine de mezarlık kurulduğunu aktardı.
Kazılar ilk kez 1986’da başlamış, 2021’e kadar sarayın yaklaşık yarısı gün yüzüne çıkarılmıştı. Son yıllarda ise çalışmalar yoğun şekilde sarayın sınırlarının belirlenmesi ve tüm gövde duvarlarının açılması yönünde ilerliyor.
12 Bin Yıllık Katmanlar: İslam Öncesine Ait Eserler de Bekleniyor
Hasankeyf Kalesi'nin Hasankeyf Höyük ile olan ilişkisine dikkat çeken Erdal, bölgedeki yerleşimin günümüzden 12 bin yıl öncesine kadar uzandığını vurguladı. Bu kapsamda yalnızca Orta Çağ değil, İslam öncesi dönemlere ait kalıntıların da bulunabileceğine işaret etti:
“Kazılar derinleştikçe İslam öncesi katmanlara ulaşmayı, Hasankeyf Höyük ile bağlantılı bulgular elde etmeyi umuyoruz.”
Hasankeyf Kalesi, Artuklu ve Eyyubi dönemlerinde başkentlik yapmış, Orta Çağ’ın en önemli İslami merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Buluntuların büyük çoğunluğu da bu dönemlere ait eserleri yansıtıyor.
Uzman Ekiplerle Çok Disiplinli Çalışma
Kazı çalışmalarında Türkiye’nin farklı üniversitelerinden gelen arkeolog, sanat tarihçisi, mimar ve antropologlardan oluşan 30 kişilik bir ekip görev yapıyor. Doç. Dr. Zekai Erdal, bu tür disiplinlerarası çalışmanın, tarihi yapının her yönüyle belgelenmesi açısından büyük önem taşıdığını vurguluyor.