Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme cezası verme yetkisini düzenleyen kanun hükmünü iptal etti. Mahkeme, düzenlemenin belirsiz ve ölçüsüz olduğuna hükmetti.
AYM, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme yetkisini iptal etti
Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumu’nun (BİK) resmi ilan kesme cezası uygulamasına dayanak oluşturan Kanun’un 49. maddesini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.
Yüksek Mahkeme, söz konusu hükmün “belirlilik ilkesine aykırı” olduğunu, cezaya konu fiillerin kapsamının açık ve net biçimde tanımlanmadığını vurguladı.
Karar, bugün Resmî Gazete’de yayımlandı. AYM, iptal gerekçesinde, kurumun yaptırım uygulama sınırlarının kanunda açık biçimde çizilmediğine dikkat çekti. Bu durumun, keyfî uygulamaların önünü açabileceği ve basın özgürlüğünü tehdit edebileceği belirtildi.
Mahkemeden “belirsizlik” vurgusu
AYM kararında, Basın İlan Kurumu’na geniş bir takdir yetkisi tanındığı, ancak bu yetkinin hangi eylemler için, hangi ölçüde ve ne süreyle kullanılabileceğine dair yasal bir çerçeve oluşturulmadığı ifade edildi.
Gerekçede şu ifadelere yer verildi:
“Gazete, dergi ve internet sitelerinin yaptırıma tabi tutulmasını gerektirecek eylem ve işlemlerin hangi hususlara ilişkin olabileceği, bu eylemlere hangi süreyle ve ne ölçüde yaptırım uygulanabileceği hususunda bir çerçeve çizilmeksizin, Kurum’a geniş bir yetki tanınmıştır.”
Mahkeme, ayrıca, “Kurul kararlarına karşı verilen kararların kesin olduğuna” dair hükmü de iptal etti. Bu düzenlemenin, yargı yoluna başvuru hakkını sınırladığı belirtildi.
Gazeteciler Cemiyeti’nin başvurusu sonrası süreç başladı
Karar, Gazeteciler Cemiyeti’nin açtığı dava kapsamında gündeme geldi. Cemiyet, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme cezalarına karşı Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştı.
Yerel mahkeme, davada uygulanan 49. maddenin Anayasa’ya aykırı olduğu kanaatine vararak dosyayı AYM’ye taşımıştı.
Başvuruda, söz konusu maddenin hem ölçülülük ilkesine, hem de basın özgürlüğüne aykırı olduğu savunuldu. Ayrıca, yaptırım koşullarının açık biçimde belirlenmemesinin hukuk güvenliği açısından sakıncalı olduğu belirtildi.
AYM daha önce ihlal kararı vermişti
Anayasa Mahkemesi, daha önce “Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ve diğerleri” başvurusunda da benzer bir konuda ihlal kararı vermişti.
O kararda, BİK’in ilan kesme cezalarının “belirli bir açıklık ve kesinlik taşımadığı”, dolayısıyla basın özgürlüğüne müdahale niteliği taşıdığı tespit edilmişti.
Mahkeme, söz konusu yapısal sorunun çözülmesi için TBMM’ye bildirimde bulunmuş, basın özgürlüğünü etkileyen düzenlemelerin açık ve sınırlı bir biçimde kaleme alınması gerektiğini vurgulamıştı.
Basın özgürlüğü açısından kritik karar
AYM’nin kararı, basın özgürlüğü ve idarenin yetki sınırları açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlara göre iptal kararı, hem Basın İlan Kurumu’nun yetki çerçevesini daraltacak hem de basın kuruluşlarının idari yaptırımlara karşı daha güçlü bir hukuki koruma elde etmesini sağlayacak.
Yeni yasal düzenlemenin hazırlanması ve basın alanında belirlilik ve ölçülülük ilkelerine uygun bir çerçevenin çizilmesi için gözler Meclis’e çevrildi.